Sremsko selo Lovas apsolutni je hrvatski rekorder u povučenim sredstvima iz fondova Evropske unije. U područje te i susjednih opština, zajedno sa gradom Ilokom, iz fondova EU uloženo je oko 11 miliona eura.

Priča je počela 2006. godine kada su susjedne opštine Lovas, Nijemci i Tovarnik, a kasnije su im se pridružili i Tompojevci i grad Ilok, osnovale TINTL (Kancelariju za međunarodnu saradnju i ruralni razvoj opština Tovarnik, Nijemci, Tompojevci, Lovas i grada Iloka) koji je postao svojevrsni trust mozgova za evropske projekte. Tadašnji načelnik opštine Željko Cirba sastavio je tim ljudi koji su vremenom postali vrlo vješti u pisanju projekata, što je od Lovasa stvorilo ugodnije mjesto za život. Naime, opština koja danas broji samo 1.250 stanovnika (čine je sela Lovas i Opatovac) sasvim je uništena u ratnom vihoru, a 5,5 odsto stanovnika je ubijeno. Meštani su doduše svjesni da neće dostići broj od predratnih 2.300 stanovnika, ali među svoje najveće uspjehe ubrajaju činjenicu da su uspeli da zaustave odliv mladih ljudi iz sela, a neki su se čak i doselili i ostali.

Sve za demografsku obnovu

Današnja načelnica Tanja Paša naglašava da je sve zapravo plod kontinuiranog rada i pravovremene pripreme. „Mi smo evropske fondove dočekali spremni“, kaže načelnica koja pre svega ističe timski rad i kombinaciju „sijedih glava“ i mladalačke energije koja se nalazi u kancelariji TINTL.

Lovas je od spaljenog sela danas postao ogledni primjer uređene opštine. Otvoren je vrtić koji se plaća samo 200 kuna (24 eura) za prvo dete, a za drugo, treće i ostala je besplatno. Opština stimuliše natalitet i pomaže sve porodice iznosima i do 12.000 kuna za svako dijete koje se rodi. Nova škola koju za sada pohađa samo 71 učenik je kvalitetno sazidano zdanje koje je spremno da primi mnogo više učenika nego što ih trenutno ima. „Svi zaposleni u školi su sa punom kvalifikacijom, na to smo dosta pazili“, kaže načelnica koja navodi primjer nastavnice koja je došla iz Kutine, a opština se odmah pobrinula da joj obezbijedi opštinski stan i druge uslove za život. „Srećom, nastavnica se u selu udala i danas je majka dvoje dece, pa nam to malo popravlja demografsku sliku“, kaže načelnica Tanja Paša gledajući, onako usput, i svoj trudnički stomak. „Svi moramo da doprinesemo“, kaže kroz šalu.

Briga za stare i mlade

Pošto je prosječna starost žitelja sela prilično visoka, u Lovasu se posebna pažnja posvećuje brizi za stare i nemoćne seljane. Program za brigu o starijima obuhvata 194 osobe koje uglavnom žive same i nemaju nikoga od rodbine „pri ruci“. Kroz taj program zaposleno je nekoliko osoba u Lovasu, a o starima brigu vode i dostojniju starost im obezbjeđuju njihove komšije. Od medicinske brige do cijepanja drva za ogrijev – u Lovasu znaju da neće biti prepušteni sami sebi. Infrastruktura cijelog sela je obnovljena i kada se prolazi kroz Lovas uočljivo je da se radi o malo drugačijem selu. Asfalt na putevima je nov i bez oštećenja. Kroz opštinu je provučena vodovodna mreža. Celo selo je gasifikovano, a trenutno se radi LED javna rasveta. Radi se i na kanalizacionoj mreži, što je poslednji veći zahvat jer selo sada ima svu infrastrukturu. Čak i ulice u Lovasu izgledaju čistije i urednije, za šta je odgovorna njihova komunalna služba koja redovno održava selo, šiša travu i vodi računa o generalnom utisku koji može da se uporedi prije sa švajcarskim nego sremskim selom.

Dobro uložen novac EU

Postoji svijest o tome da su radna mesta ta koja su presudna za razvoj opštine, pa su tako napravili Poslovnu zonu Lovas koja je u funkciji pomoći preduzetništvu. Svih deset hektara Zone već je rasprodato, a trenutno se ipak čekaju malo bolja vremena za početak izgradnje. Građevinske dozvole već su izdate za solarne panele, sušare, magacinske prostore… Novosagrađena upravna zgrada, vredna preko pola miliona eura (takođe većinom od novca iz fondova EU) postala je mjesto odakle kreću poslovni projekti. U zgradi zatičemo Anicu Panenić, koja rukovodi projektom navodnjavanja, a koji opština Lovas sprovodi zajedno sa opštinom Odžak iz Bosne i Hercegovine. Ona nam objašnjava da se Lovas ne bavi samo „svojim dvorištem“ već sarađuje i preko granice, sa Bosnom i Hercegovinom i Srbijom.

U opštini postoje dva veća privredna subjekta: tekstilna industrija Triko d.o.o gde je zaposleno 160 osoba i poljoprivredna zadruga Lovas u kojoj radi 80 radnika. PZ Lovas takođe je iskoristila novac iz fondova EU za izgradnju farme, a korišćenje mogućnosti koje nudi Evropska unija vidljive su u Lovasu na svakom koraku. Novi Vatrogasni dom, sportska dvorana, biblioteka… Uglavnom, Lovasom se širi miris svježe okrečenih zidova i cijelo selo, na zadovoljstvo stanovnika, „miriše na novo“.

Autor: Vuk Tešija

Urađeni objekti od javnog interesa u Lovasu:

– Izgrađena je školska sportska dvorana u Lovasu.

– Obnovljena je i opremljena zgrada i kancelarije Opštine Lovas, Opštinska skupština te prostorije Mjesnog odbora Opatovac

– Obnovljen je Dom kulture u Opatovcu

– Izgrađena su školska igrališta u Lovasu i Opatovcu

– Izgrađeno je 5 dječjih igrališta u Lovasu i Opatovcu

– Obnovljena su fudbalska igrališta u Lovasu i Opatovcu. U Lovasu je obnovljena svlačionica te izgrađena igrališta za mali fudbal, odbojku na pijesku, dva teniska terena, boćalište, igralište za basket u sklopu sportskog centra u Lovasu. Prigodno je uređena okolina (hortikultura), izgrađene staze i postavljena rasvjeta. U Sportskom centru Opatovac u toku je obnova igrališta i svlačionica

– Izgrađena je zgrada dječjeg vrtića u Lovasu

– Sanirane su zgrade lovačkih domova u Lovasu i Opatovcu te magacin DVD Lovas

– Obnovljena je i opremljena zgrada Doma kulture u Lovasu

– Obnovljena je i opremljena knjižara u Lovasu te nabavljen raznovrsni knjižni fond (3500 različitih naslova). Knjižara u Lovasu za svoje korisnike radi svaki dan.

Ovaj tekst se objavljuje u sklopu projekta ”Zajedno za budućnost Župe”  kojeg finansira Evropska unija kroz projekat FORS Montenegra “Let’s Grow Together with IPA 2”. Sadržaj ovog teksta je isključiva odgovornost organizacije Župa u srcu koja realizuje projekat i ni na koji način se ne može smatrati da odražava stavove Evropske unije.