Crveni boksiti su najznačajnija metalična mineralna sirovina u Crnoj Gori, a zajedno sa ugljem, najznačajnija mineralna sirovina uopšte za razvoj Crne Gore. Otkriveno je preko 90 ležišta i pojava od čega su najkvalitetnija i najveća većim dijelom registrovana na teritoriji Župe. Uslov za pojavu radarstva u Župi čine ogromna ležišta crvenog boksita, koja su grupisana na teritoriji Župe i njene okoline. Ukupne bilansne rezerve na ovom području iznose oko 96.244.000 tona. Dosadašnjim istraživanjima su utvrđene rezerve crvenih boksita: u 14 ležišta kategorije A+B+C1 – 37.537.000 t; iz 3 ležišta kategorije B+C1 – 3.156.000 t; u 9 ležišta C1 kategorije – 6.591.000 t i 26 ležišta kategorije C2+D1- 48.960.000 t.

Mnogi ova ležišta danas nazivaju crvenim zlatom. Izdvajaju se dva rudna pojasa:

1. Sjeveroistočni rudni pojas Župe,
2. Jugozapadni rudni pojas Župe.

Prvi pojas obuhvata prostranu karstnu površ na desnoj strani rijeke Gračanice, između planine Vojnika i rijeke Morače. U ovom pojasusu procijenjene i najveće rezerve boksita, koje u rudnim rezervama jugozapadne Crne Gore učestvuju sa 80% . Najveći dio terena izgrađuju mezozojski karbonantni sedimentni (trijas, jura, kreda). Najveća i najkvalitetnija su jurska ležišta između gornjotrijačkih krečnjaka koji su jako nanizani, slojevima krečnjaka i dolomita gornje jure i donje krede. Najpoznatija ležišta su:

Liverovići, Zagrad, Kutsko brdo, Podlaninik, Đurakov do, Biočki stan, Štitovo i Borovik, u kojima se procentualno Al2O3 kreće od 52-60%, a sadržaj negativne komponente SiO2 je ispod 5% od 32 m (Zagrad) do 64m (Đurakov do), Konjsko, Grebevici, Milankovac i dr. Od manjeg značaja je jugozapadni rudni pojas Župe. To je pojas koji se proteže od Prekornice do Nikšićkog polja. To su po geološkim obilježjima u cjelini nekvalitetna boksitna ležišta, koja su još uvijek nedovoljno istražena. Najznačajnija takva ležišta su: Bršno, Crvenjaci, Borova brda, Buavice, Matijaševića pod, Seoca i dr. Debljina slojeva je od 2-68m. Sadržaj aluminijevog oksida je ispod 50%, a SiO2 je preko 15%, jedino ležište Borova brda imaju nešto bolji odnos Al2O3 i SiO2 (51%-15%) pa je tu 1987 godine počela eksploatacija rude.

Počeci eksploatacije crvenog boksita se vezuju za 1939. godinu kada je pionir rudarstva Nikola Čopić potpisao prvi ugovor o izvozu ove rude. Nesrećan splet ratnih okolnosti odložio je eksploataciju sve do 1948. godine.

Radi istraživanja i eksploatacije boksitne rude na području opštine Nikšić, 1948 godine osniva se preduzeće rudnici Boksita Nikšić. Već iste godine, iako sa vrlo slabom opremom počela je eksploatacija rudnog ležišta iznad sela Zagrada, koje je udaljeno oko 17 kilometara od Nikšića. Prve godine je iskopano 8000 tona boksita. Sledeće godine je povećana proizvodnja, a naročito 50-tih godina, kada je otovren put za Kutsko brdo, a zatim proširen do najvećih ležišta boksitne rude Đurakovog dola, Biočkog stana i Štitova. Već 1975 godine proizvodnja Boksita je dostigla 400.000 tona. Ubrzo je pristupljeno rekonstrukciji, tako što su najveća ležišta boksita, Štitovo, Đurakov do i Biočki stan spojeni tunelom u dižini od 1500m sa izvoznom rampom na Seocima na 1220 metara nadmorske visine. Do Seoca je bila izgrađena moderna asfaltna saobraćajnica, pa je transport rude olakšan pogotovo u zimskim mjesecima. Godine 1977. količina proizvedene rude je iznosila 504.000t. Tokom 80-tih godina proizvodnja je stalno rasla da bi 1986. godine dostigla 780.000 tona. U Boksitima je radilo oko 1200 zaposlenih od kojih više stotina stanovnika Župe. Do izgradnje kombinata aluminijuma u Podgorici najvećim dijelom se boksit izvozio na tržište zapadne Evrope.

Dosadašnja proizvodnja zaključno sa 31. 12. 2005. godine iznosila je 23 200 000 t boksita i 43 000 000 m3 jalovine što je pretvoreno u današnju tržišnu vrijednost u eurima 624.400.000,00 eura.

Poslije 1990. i raspada SFRJ teška ekonomska situacija nije zaobišla ni rudnike Boksita, pogotovo u vrijeme sankcija. Poslije ukidanja sankcija i sve do 2005. godine rudnici Boksita bolje posluju nego većina firmi u Nikšiću. To je najvećim dijelom rezultat izvoza aluminijuma iz KAP-a. U 2005. izvršena je, pokazalo se neuspješna privatizacija firme i od tada Boksiti bilježe drastično propadanje.

U 2008. godini crnogorska Vlada potpisala je sa kompanijom Magyar aluminium (MAL) Ugovor o koncesiji za detaljna geološka istraživanja i eksploataciju mineralne sirovine crvenog boksita na prostoru Župe na novim ležištima. Koncesionar se obavezao da će eksploataciju crvenog boksita iz ležišta Lokve, Palež II i Podplaninik II obavljati u skladu sa ugovorenom dinamikom. Nakon problema u poslovanju MAL odustaje od istraživanja, a otvaraje novih rudokopa čeka nove investitore.

Od sredine 2014. godine opet se počelo sa eksploatacijom što je ulilo nadu zaposlenima, ali i Župi da će doći povoljnije vrijeme.

U avgustu 2015. godine Vlada Crne Gore je dala koncesiju na 28 godina eksploatacije. Firma Onico je odustala od tog posla, da bi potom isti posao preuzela firma Uniprom metali koja i danas vrši eksploataciju rude.

Mogući proizvodni potencijal eksploatacije boksita je do 900.000 tona boksita godišnje. Pronalaženje kvalitetnog vlasnika i poboljšanje svih elemenata poslovanja je preduslov za ostvarivanje navedenog potencijala. Realno je očekivati proizvodnju oko 400.000 tona, što je u vrijednostnom izrazu 11 miliona eura prihoda godišnje.

U svim fazama rudarske proizvodnje javlja se značajna kolčina rudarskog otpada, koji predstavlja nekorisni produkt eksploatacije i pripreme rude, koji se trajno skladišti na jalovištima. Ovaj otpad ima različite fizičke i hemijske karakteristike, usled čega postoje i različite mogućnosti zagađenja okoline. Zbog velikih količina raskrivke količine jalovine posebno su velike pri površinskoj eksploataciji. Eksploatacija rude boksita je dovela do značajnih negativnih uticaja na kvalitet poljoprivrednog zemljišta u Župi. Procjenjuje se da je došlo do prenamjene više od 92 ha obradivog zemljišta u ovoj oblasti.

Osim rude boksita istraživanja u Župi su utvrdila i pojavu bentonita u vidu proslojaka u rožnacima i laporovitim krečnjacima. U predjelu Ponikvica su otkrivene pojave rude željeza.

Mineralno – sirovinski resursi su raznovrsni: nemetalične (osim šljunka i pijeska) i metalične mineralne sirovine koje su neobnovljive, i podzemne vode su obnovljive mineralne sirovine. Ekpoloatacija boksita je svakako najznačajniji potncijal za razvoj rudarstva.